donderdag 27 februari 2014

Tussen Hel en Hemel 17 - Lara Jongbloets

Ook als je normaal gesproken geen ´nare´ non-fictie romans over kanker leest: een pakkende titel als Tussen Hel en Hemel 17 trekt een ieders aandacht. Als dan de schrijfster ook nog eens een dorpgenote blijkt te zijn, tja, dan begint zo’n boek magnetisch te werken.

Lara Jongbloets leefde haar zorgeloze studentenleventje in Hemel 17, een oergezellig dispuuthuis in Amsterdam, toen ze te horen kreeg dat ze kanker in haar baarmoeder had. “Als je wil overleven,”, zei het UMC, "dan moet die baarmoeder er uit." Lara is op dat moment 20 jaar en verlangt –al is het pas over een jaar of tien- van jongs af aan al vreselijk naar kinderen. Dit dubbelslechte nieuws verdeelde haar leven in één klap in Voor en Na de Kanker. Alsof de ellende niet op kon, maakten medische missers het Lara en haar familie er ook nog eens bepaald niet gemakkelijker op.

Op bewonderenswaardig open wijze vertelt Lara nu in dagboekvorm het afschuwelijke jaar dat zij heeft moeten doorstaan. Hoe ze slag na slag kreeg te verwerken, niet meer wetend waar ze precies aan toe was. Over de preventieve chemokuren, die ze tien maanden lang wekelijks kreeg en waar ze telkens weer honds- en hondsberoerd van werd. Over de helaas toch onvermijdelijke operatie waarna het plaatje van haar toekomstige moederschap zo pijnlijk aangepast moest worden.

Maar behalve al deze ‘kankergedachten’(haar eigen bewoording) vertelt Lara ook over mooie, onvergetelijke momenten tijdens de aanhoudende nachtmerrie. De liefde en zorg zo oprecht geschonken door haar familie en vrienden. Nuchter, klinkt ze, een dame die goed weet wat ze wil en haar mondje (en pen) goed weet te roeren. Het levert een prettig leesbaar en verrassend genoeg vaak ook erg grappig relaas op. De lach ligt vaker op de loer dan de snik. Al is het ontroerend hoe Lara midden in haar eigen eenzame angsten oog heeft voor het verdriet dat haar omgeving heeft om háár. En niets liever wil dan hen ontzien.

Lara is beter geworden. Niet dat ze de kanker heeft overwonnen, zoals ze zelf benadrukt. Strijden is geen goed woord voor genezen. Het is een oneerlijke omschrijving: alsof je een verliezer bent, alsof je tekórt geschoten bent wanneer je aan kanker overlijdt.  Een goed voorbeeld van Lara’s vele raak verwoorde inzichten.

Met haar boek en in haar rol als ambassadeur voor de Stichting AYA (Adolescent and Young Adult) wil Lara zich inzetten voor mensen van 18 tot 35 jaar die met kanker te maken krijgen. Een leeftijdsgroep die specifieke zorg en ondersteuning nodig heeft op gebieden die belangrijk zijn op die leeftijd. Tussen Hel en Hemel 17 werkt in ieder geval louterend, zelfs voor wie kanker (gelukkig!) slechts op afstand is gebleven en hopelijk blijft. Het boek is voor hen dan misschien ‘eng’ en confronterend, je kijkt na dit boek wel weer positief relativerend naar je soms wat ondergewaardeerde gezonde leventje.

ØØØØO






















Auteur(s): Lara Jongbloets 
Ondertitel: het openhartige dagboek van een jonge vrouw over kanker, liefde, levensbepalende beslissingen en kleurrijke shotjes
NUR: Literaire roman, novelle 
ISBN: 9789082176902 
Paperback, € 15,00, 2014
Uitgever: Stichting 4 The Better Foundation

zondag 23 februari 2014

Das Labyrinth der Träumenden Bücher - Walter Moers

Wat een verrassing toen bleek dat Walter Moers in 2011 een vervolg op zijn boek Die Stadt der Träumenden Bücher (uit 2005, in het Nederlands verschenen als De Stad van de Dromende Boeken) geschreven heeft: namelijk Das Labyrinth der Träumenden Bücher. Dat dit boek aan Nederlandse lezers voorbij is gegaan kan kloppen, want uit navraag blijkt dat de Nederlandse uitgever Atlas-Contact niet van plan is dit vervolg ook te gaan uitgeven. Helaas is de Zamonië-reeks van Walter Moers in ons land nooit echt groots aangeslagen.
Natuurlijk moet je ook wel houden van Moers onzinnige (maar oh zo vindingrijke) humor, om van zijn tientallen zwart-wit schetsen nog maar niet te spreken. Das Labyrinth […] speelt zich 200 jaar na Die Stadt […] af en opnieuw ‘vertaalt’ Walter Moers het verhaal van de Zamoniër Hildegunst von Mythenmetz. Inmiddels is deze Mythenmetz een gevierde (maar trouwens ook alweer uit de mode geraakte) auteur die zijn nieuwe avonturen aan ons lezers toevertrouwd. Mythenmetz keert –tamelijk getraumatiseerd- terug naar het uit de as verrezen Buchhaim waar hij ontdekt dat behalve oude vrienden ook oude vijanden rondwaren. Bovendien dreigt de eeuwenoude Buchhaimse bibliofilie verdrongen te worden door het moderne “poppetisme” (tja, hóe vertaal je “Puppetismus”), waar in theaters boeken worden verbeeld door allerhande poppen. Beeld versus letter, zeg maar.

Das Labyrinth […] zit weer boordevol analogieën, anagrammen en andere woordgrappen. Met als persoonlijke favoriet het “herken de auteur/het boek” raadsel op pagina 376, een pittige uitdaging voor iedere rechtgeaarde bibliofiel. Kortom, weer uitgesproken ‘mythenmesk’ (zu Ihren Dienst, Herr Mythenmetz!) en één groot feest van herkenning. Maar daarmee tegelijkertijd helaas óók een klein beetje een (verder overigens hoogst originele) herhalingsoefening… want Mythenmetz blíjft zijn verleden maar herbeleven. De boeken van de koning der (briljante) opsommingen en beschrijvingen staan toch al niet bekend om hun spanning, maar bij Das Labyrinth […] drong de vraag “waar gaat dit verhaal nou toch heen” zich wel steeds moeilijker te negeren op. Een beetje jammer dan ook dat ‘vertaler’ Moers pas in het slotwoord aangeeft dat hij Mythenmetz nieuwste proza in twee boeken heeft verdeeld. In oktober 2014 verschijnt nóg een vervolg, Das Schloss der Träumenden Bücher. Had ik dat geweten dan had ik Das Labyrinth [...] ánders gelezen en het waarschijnlijk meer gewaardeerd… Al is het nu wel extra verheugen: het vooruitzicht nog langer te kunnen toeven in het zo tot de verbeelding sprekende Buchhaim in een derde deel dat gelukkig niet zo heel lang meer op zich laat wachten. 

ØØØOO






















Auteur(s): Walter Moers 
NUR: Fantasy, novelle 
ISBN: 9783442746170 
Paperback, € 14.99, 430 pagina's, 2011
Uitgever: Piper Taschenbuch

zondag 16 februari 2014

Ik ben Pelgrim - Terry Hayes

Een opvallend veelzijdige, huiveringwekkend actuele thriller die met geen mogelijkheid onder één noemer te brengen valt, maar zich nog het beste laat omschrijven als een “spionagethriller”.
                     
Onheil
Lees Ik ben Pelgrim als een what if- verhaal en duim ondertussen dat het boek niet als inspiratie zal dienen voor ambitieuze moslimfundamentalisten. Of zoals auteur Terry Hayes zijn held laat opmerken: als je rustig wilt slapen, met de gedachte een betere wereld voor je kinderen achter te laten, lees dit boek dan helemaal niet. Want wat ís de mensheid in gevaar als we Hayes moeten geloven. Onbewust van de dreiging van een afgrijselijke post-apocalyptische toekomst zoals Stephen King eerder al uiteen zette in The Stand. De totale wereldbevolking gedecimeerd door een dodelijk virus.

Iconisch
Je mag van een debuut van de van oorsprong Britse scenarioschrijver –zie Hollywood blockbusters als Vertical Limit en From Hell- uiteraard een boel spektakel en (hopelijk!) vergezochte actie verwachten. Hayes held, spion “Pelgrim” werkzaam voor de ultrageheime inlichtingendienst Division, is er een met vele facetten. Een genetische mix van niet de minste iconen der film- en thrilleractiehelden. Hedendaagse helden, zoals de robuuste, rechtvaardigheid najagende loner Jack Reacher (Lee Child) en de getroebleerde anti-held Jason Bourne (Robert Ludlum).

Elementary
En, verrassend genoeg, een ‘ouderwetse’ held: de briljante speurder Sherlock Holmes. Ontsproten aan de geest van Arthur Conan Doyle, die Terry Hayes als rechtgeaarde Engelsman onmiskenbaar hoog heeft zitten. Pelgrim deelt Holmes' verbijsterende vermogen om (het gebrek aan) aanwijzingen te duiden en door logisch denken het ondoorzichtige vlechtwerk van (on)waarschijnlijkheden uit te rafelen, waar nodig gaten zelf aanvullend. Zo is hij de aangewezen man om de vijand zonder gezicht, de ‘Saraceen’ die rondwaart in het Midden-Oosten, na te jagen. ’s Werelds #1 spion speurt naar dito briljante wereldvijand #1, zeg maar.

Alwetend
Het verklaart ook meteen waarom Pelgrim behalve dat hij zijn eigen verhaal vertelt, ook de verteller is van de verhalen van vele anderen. Juist Pelgrim is hier toe in staat, werkt met de gegevens die hij zelf heeft vergaard en maakt er een aannemelijk relaas van. Gekleurd, soms geromantiseerd, met zijn eigen gevoelens en kritiek, maar zeker wat betreft het levensverhaal van de Saraceen voortdurend afstandelijk- reëel en eerlijk. Geeft inzicht tot de beweegredenen van de moslimfundamentalist. Het verhaal van de Saraceen is een authentiek verhaal binnen het verhaal van Pelgrim, staat er zo goed als los van. Spannend en meeslepend, zó zeer dat je soms bijna zou vergeten dat hij de slechterik is.

Dramaturgische middelen
Wat al aangeeft dat Hayes een aparte manier van vertellen heeft. Eeuwig knelpunt in films is het geven van voor het verhaal noodzakelijke informatie die niet getóónd, maar enkel in dialogen verwoord kan worden, met het gevaar dat de actie teveel afneemt en de spanningsboog inzakt. De ‘trucs’ die in films worden toegepast om de info zo subtiel, naturel en aantrekkelijk mogelijk over te brengen past Hayes ook toe in zijn boek, wat zijn toch al afwisselende verhaallijnen nog eens extra onderhoudend maakt. Klein minpuntje: hij strooit íetwat kwistig met dramatische voorspellingen en niet alle hoofdstukken zouden met klinkende (semi)cliffhangers hoeven te eindigen.   

'Hitpotentie'
De ongewone aanpak van Hayes wat betreft constructie, perspectief en stijl maakt van Ik ben Pelgrim een explosieve, zinderende thriller waarvoor het label “spionagethriller” domweg tekort schiet. Het is veel meer dan dat. Het is Conan Doyle, Child, Ludlum en King, maar óók een beetje Khaled Hosseini. Met nog een piezeltje Dan Brown. Spannend, intrigerend, informatief en steeds thrilling. Na de 735e pagina sla je het boek dicht met het gevoel minstens vijf boeken gelezen te hebben en dat is ondubbelzinnig positief bedoeld. Van deze thriller gaan we in de media vast nog veel horen.

ØØØØØ


















Auteur(s): Terry Hayes 
NUR: Thriller 
ISBN: 9789022997130 
Paperback, € 19,95, 735 pagina's, 2014
Uitgever: A.W. Bruna Uitgevers