De eerste roman voor volwassen van J.K. Rowling ná haar
immens populaire Harry Potter serie voor
kinderen. Officieel voor kinderen dan, want naarmate de serie vorderde werd de
toon grimmiger en volwassener. En werden de boeken net zo populair bij
volwassenen.
Vandaar ook dat er reikhalzend werd uitgekeken naar A Casual Vacancy – in het Nederlands
vertaald als Een goede raad. Grote
commotie toen uit eerste reacties bleek dat de roman niets, maar dan ook niets
met magie te maken heeft en zelfs boordevol ‘onbetamelijkheden’ zou staan. Teleurstelling
en haast persoonlijke gekwetsheid bij veel critici: Rowling lijkt zich misschien íetwat te veel hebben
willen afzetten van knuffeltovenaar en co-helden. Dat getuigt natuurlijk van
weinig respect voor eigen werk- en voor de lezer.
De commotie maakt natuurlijk wel nieuwsgierig. En wat
blijkt: Een goede raad is gewoon een
steengoede roman. Niet geschikt voor kinderen, inderdaad. Natuurlijk zit er
seks en minder fraai taalgebruik in, maar nergens overmatig of zonder functie. Het
is een droge, bijna satirische weerspiegeling van de –typisch Engelse-
samenleving en staat garant voor een constante glimlach met geregeld een frons
en af en toe een traantje. In de verte doet het denken aan Bonita Avenue van Peter Buwalda gemixt met Skippy tussen de sterren van Paul Murray.
Geen vrolijke of erg optimistische roman. In het fictieve
idyllische dorpje Pagford komt onverwacht de positie van raadslid vrij. De
bevolking en de kandidaten die zich voor de vrije post opwerpen zijn verdeeld
in twee kampen; vóór of tegen afstoting van de achterstandswijk The Field (met een
beruchte afkickkliniek als gevoelig twistpunt).
Om dit simpele gegeven draait deze complexe roman. Een soap-opera
in het kwadraat en dat is hier absoluut niet laatdunkend bedoeld. Vanuit het
perspectief van 17 (!) personages wordt de hele gang van zaken aan alle kanten
belicht. Vanzelfsprekend zit er achter zogenaamde schone schijn méér en de persoonlijke
visie en belevenissen van alle personages
brengen dat haarfijn en vooral genadeloos aan het licht. Uiteindelijk zijn
mensen –al dan niet afkomstig uit The Field- allemaal gelijk: stuk voor stuk
handelt men uit zelfbehoud, in meer of mindere mate doorgetrokken naar eigen
belang. Egocentrisme is de motor van de gebeurtenissen die direct of indirect
het gevolg zijn van die ene vrijgekomen post. Dieperliggend thema is
de nurture/nature kwestie: in hoeverre zijn omgeving en opvoeding bepalend voor het persoonlijke karakter ten opzichte van (genetische)
afkomst. Rowling laat dat uiteindelijk in het midden, maar is bepaald
onbarmhartig.
Wat deze roman zo heerlijk om te lezen maakt is de Hogere
Vertelkunst die Rowling op heel nieuwe
wijze weer toont. Een unieke techniek die zich nog het best laat omschrijven
als het “carrousel”-perspectief. Het perspectief van de 17 meest uiteenlopende personages
wisselt namelijk voortdurend en vaak, soms per pagina maar vaak zelfs ook per
alinea. Een chronologische afwisseling: nergens achteraf beschouwend, maar
continu op elkaar aansluitend- als een rit in een carrousel meevoerend. Het resultaat
is niet verwarrend, maar wel uiterst vermakelijk. De perceptie van de
personages blijkt –binnen een gedeeld moment- zó haaks op elkaar te
staan: een betere of komischer manier om dat te tonen is er niet. Buitengewoon
knap, net als het feit dat je als lezende buitenstaander onherroepelijk
betrokken raakt bij de Pagforders, hóe irritant ze soms ook zijn. Als er dan toch
een beetje magie in deze rauwe, überrealistische roman gevonden kan worden, dan
zit het hem in deze heerlijke carrouselrit.
ØØØØØ
Auteur(s): J.K. Rowling
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789022564295
Gebonden, € 24,95, 544 pagina's, 2012
Uitgever: Boekerij
ISBN: 9789022564301
Paperback, € 19,95, 544 pagina's, 2012
Uitgever: Boekerij
Geen opmerkingen:
Een reactie posten