vrijdag 15 juni 2012

De uitverkorene van de heer - Albert Cohen

Best wel een aanslag op mijn concentratie- en doorzettingsvermogen, deze pil van 800 pagina’s die boordevol (innerlijke) monologen en redevoeringen staat. En in het geheel niet plotgedreven is. Zo traag en hoogdravend, soms gewoonweg ridicuul en afstotend- proza en een stijl die bijna niet meer van deze tijd lijken. Waarom waagt de uitgever het om deze roman –oorspronkelijk uit 1968- (opnieuw) uit te geven? Die vraag lijkt gauw beantwoord: het boek is onlangs verfilmd en de film (“Belle du seigneur”) komt nog dit jaar uit.

En eerlijk is eerlijk, het onderwerp is tragisch en tijdloos genoeg. Het gaat over een hartstochtelijke affaire in Genève begin jaren dertig tussen een getrouwde vrouw, Ariane, en Solal, de baas van haar man. Ze brengen zichzelf hiermee in een sociaal isolement en zijn na hun vlucht naar de kust volledig op elkaar aangewezen- iets wat op den duur natuurlijk ten koste gaat van de passie. Beiden blijven echter de schijn van romantiek ophouden. Dit schrijnende, kwellende rollenspel kan uiteindelijk niet anders dan hen beiden opbreken- en dan is haat de enig resterende uiting van passie.
De uitverkorene van de heer is het trieste verhaal van twee geliefden die de natuurlijke loop van verliefdheid niet willen en kunnen accepteren, maar in hun krampachtige verzet hiertegen de ware liefde –genegenheid en geborgenheid- niet de kans geven te ontbloeien en zelfs doen verstikken.

Cohens inkt vloeide moeiteloos uit zijn pen. Wie zich door de –soms paginalange interpunctieloze!- hoofdstukken heenwerkt, ontdekt zijn subtiele humor en bij vlagen briljante proza. De monoloog van de verleider Solal over de kunst van het verleiden is geniaal, wáár en confronterend. Hierna blijft echter de vraag waarom Ariane –dit alles wetende- überhaupt nog met hem in zee gaat.  Haar stuitend lijdzame en dociele gedrag roept op zijn beurt weer de vraag op wat Solal toch in haar ziet.

Een heftig verhaal dat in vele opzichten het uiterste van de lezer vergt. Vandaag de dag vooral weggelegd voor wie kan genieten van taal als uitdaging. Anderen kunnen misschien beter wachten op de film.



ØØØOO




















Auteur(s): Albert Cohen
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789461640543 
Paperback, € 22,50, 800 p., 2012
Uitgever: Gennep, Uitgeverij Van

zondag 10 juni 2012

Het bloed in onze aderen - Miquel Bulnes

Historische roman over een wat Miquel Bulnes noemt ‘vergeten periode’ in de Spaanse geschiedenis.  Je zou het qua onderwerp en naam van de auteur misschien niet direct vermoeden, maar het gaat hier om een Nederlandse roman: Bulnes is half Nederlands, half Spaans. Zijn diepgaande studie naar de achtergronden van een roerige tijd in Spanje rond 1921 leverde een lijvige en verrassend veelzijdige roman op. Niet voor niets belandde Bulnes op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs 2012. Die ging hem helaas aan de neus voorbij, maar feit blijft dat zijn boek alle aandacht van de lezer verdient.

Wat het boek bijzonder geslaagd maakt is de aantrekkelijke mix van non-fictie en fictie, van historische informatie en een spannend verhaal. Feitelijke gebeurtenissen en de veelal politieke uiteenzettingen worden prettig beschreven en verlicht door dagboekfragmenten en krantenartikelen. Het was een periode waarin diverse groeperingen van communisten, anarchisten, socialisten, katholieken en het vrije syndicaat samenzweringen poogden te smeden tegen koning Alfonso XIII. Er heerste grote ontevredenheid onder de bevolking die hun toch al verwaarloosde arbeiders opgeofferd zag worden toen in 1921 velen van hen als onvrijwillige soldaten omkwamen in Annual, in het door Spanje bezette Marokko. Mooie gelegenheid voor figuren met leiderschapsambitie om op te staan. Met de steun van het volk en voldoende steun van leger en andere machtsgelederen moest een ‘pronunciamienta’ (revolutie)  kans van slagen hebben.

Op magnifieke wijze geeft Bulnes de aanloop naar de uiteindelijke coupe weer. Hij volgt alle betrokken hoofdfiguren, geeft via hun perspectief – hun idealen en persoonlijke drijfveren- inzicht in het waarom en hoe. Gekonkel en boude intriges, verraad en bittere desillusies maken de geschiedenis spannend.

Rode draad door deze verhaallijnen is de jacht op het compromitterende dagboek van een hoer. Rechercheur en voormalig kolonel Augusto Santamaría – toch wel dé hoofdpersoon in het boek- bijt zich in de zaak vast wanneer een jonge collega vanwege het bezit van dit dagboek wordt vermoord.  Niet alleen is Santamarías verhaal een spannend thriller-element (met een onverwachte twist als extraatje, die zagen we niet aankomen!), het is ook functioneel.  Santamaría  manoeuvreert namelijk onpartijdig tussen alle sociale en politieke samenballingen, al wordt hij zelf bijna als zondebok geslachtofferd in het rechtsproces dat naar aanleiding van de ramp bij Annual is ingesteld.  Santamaría fungeert haast als het geweten van Spanje, wil hier met zijn memoires dan ook de ramp bij Annual uit de doofpot houden. Hij is een rechtschapen man- als enige.

Want hoe groot en mooi ook de idealen, als puntje bij paaltje komt blijken de grootste drijfveren bij de meesten toch hoofdzakelijk eigenbelang en zelfbehoud. Neem een stel ontevreden en op revolutie beluste Spanjaarden en je dobbert in een borrelende, explosieve kookpot. Maar zoals Santamaría op gegeven ogenblik opmerkt: ze kunnen het zelf niet helpen, vechten zit de Spanjaard nu eenmaal in het bloed.

Voor elk wat wils, deze net-niet-winnaar.

ØØØØØ



















Auteur(s): Miquel Bulnes
NUR: Literaire roman, novelle
ISBN: 9789044619072 
Paperback, € 19,95, 622 pagina's, 2011
Uitgever: Prometheus

donderdag 7 juni 2012

De glazen boeken van de dromeneters- Gordon Dahlquist

Uniek boek, deze vuistdikke pil van Gordon Dahlquist. De glazen boeken van de droometers is zo’n boek waar je óf onherroepelijk door wordt verzwolgen óf dat je na 50 pagina’s vol afkeer zo ver mogelijk van je af smijt.

Het is moeilijk het boek bij een bepaald genre in te delen, aangezien het een ongebruikelijke mix is van van alles. Een historische thriller, een fantasy roman, een romance, een allegorie…  maar bovenal is het een magisch-realistische pageturer van de bovenste plank.

Het plot neigt naar het absurde. In een niet nader genoemde stad –maar duidelijk gebaseerd op het Victoriaanse Londen van omstreeks 1850- raken de levens van drie totaal verschillende personages onverwacht met elkaar verstrikt. De eigenzinnige miss Temple, de gedesullisioneerde dokter Svenson en de getekende huurmoordenaar “Kardinaal Chang” komen er onbedoeld achter dat er mysterieuze feesten gehouden worden op kasteel Harschmort. Een stel vooraanstaande figuren zweren samen teneinde de macht over Europa te veroveren. Hun machtsmiddel blijkt alles te maken hebben met op alchemistische wijze  vervaardigde glazen boeken. Deze blauwe, ernstig verslavende boeken destilleren herinneringen van al wie het zogenaamde  ‘procédé’ heeft ondergaan. Herinneringen die – meestal erotisch van aard- chantabel maken.

Alle verwikkelingen worden van moment tot moment vanuit wisselend perspectief van het drietal beschreven. Hun persoonlijke belevenissen die synchroon met elkaar lopen, maar elkaar ook overlappen en inhalen. Met als gevolg een wervelende ontrafeling van een wirwar van intriges. Het aan alle kanten gecompromitteerde complot van een keur aan samenzweerders (een overzicht van alle personages zóu handig geweest zijn) maakt het verhaal haast onnavolgbaar, maar wie de moeite neemt de te volgen lijn voor zichzelf strak te houden zal uiteindelijk moeten toegeven dat het ingenieus in elkaar zit.

Anti-helden miss Temple en dokter Svenson zijn sympathiek en overtreffen zichzelf, schurk kardinaal Chang is een atypische doch zeer innemende held. Humor schuilt in de neiging naar het overtrokkene, maar door de magische, onwerkelijke sfeer waarvan het boek doordrenkt is wordt het verhaal nergens belachelijk. Tenminste- voor wie tot bovengenoemde eerste categorie gerekend kan worden. Ga je mee in de ridiculiteit dan betekent het lezen van dit boek een verslavende ervaring die eindeloos mag duren: de kaft is niet voor niets zo blauw…

ØØØØØ



















Auteur(s): G. Dahlquist
NUR: Vertaalde literaire roman, novelle
ISBN: 9789023422051
Paperback, € 29,90, 887 pagina's, 2006
Uitgever: Cargo

vrijdag 1 juni 2012

De ooggetuige - Simone van der Vlugt

Zo volgepropt als het geschenk vorig jaar in de Maand van het Spannende Boek was, des te 'leger' is het dit jaar. Was het vorige geschenk nog enigszins spannend of je het überhaupt úitgelezen kreeg, Ooggetuige, geschreven door Simone van der Vlugt, wil in geen enkel opzicht spannend worden. Op zich heeft het een uitgangspunt met potentie: een nagenoeg blinde jongedame is aanwezig bij een overval met dodelijke afloop. Naderhand wordt ze bedreigd als blijkt dat ze toch in staat is de daders eventueel te ontmaskeren. Plenty mogelijkheden om situaties vol misselijkmakende paranoia te creëren, maar helaas, het boekje belicht met name de aangepaste gang van zaken met alle praktische ongemakken van slechtzienden.  Interessant, zeker, maar hier weinig spannend. Hier had meer in kunnen zitten, ook binnen de luttele negentig pagina’s die het geschenk mag tellen. Het verhaal verloopt recht toe recht aan, vlak, zonder enige gelaagdheid: zelfs de halfslachtige 'twist' aan het einde is haast stuitend banaal. Alles loopt af met een sisser, het is al met al een leeglopende ballon. Ooggetuige is weliswaar voor een breder publiek geschikt, maar voor veel doorgewinterde thrillerlezers waarschijnlijk nog net geen tijdverspilling. Nog het meest geschikt voor (in de file naar) het strand.

ØØOOO

















In de maand juni cadeau van de boekhandel bij aankoop van E12.50 aan Nederlandstalige boeken

Auteur(s):Simone van der Vlugt 
Uitgever: Stichting CPNB

Paperback, 92 pagina's, 2012